Skocz do zawartości
AktywForum
Zbieraj punkty i wymieniaj na nagrody!

sprawdź punkty

Otoczenie domu

Mała architektura. Kostka brukowa. Taras. Zadaj pytanie ekspertowi.

Obserwujący 0

168 tematów w tym forum

  1. Altana

    Przez Tomekzzz,
    • 2 odpowiedzi
    • 180 wyświetleń

  3. jaka zageszczarka

    Przez Lukasz5656,
    • 3 odpowiedzi
    • 369 wyświetleń

  4. opaska wokół domu

    Przez jofa-j1,
    • 5 odpowiedzi
    • 428 wyświetleń

  5. Chciałbym odgrodzić się od uciążliwych sąsiadów - kilka pytań

    Przez Pomocnik,
    • 3 odpowiedzi
    • 569 wyświetleń

  6. Problem z brzegiem tarasu zewnętrznego.

    Przez Kalibaba,
    • 3 odpowiedzi
    • 437 wyświetleń

  7. Pergola na taras

    Przez kislawa,
    • 2 odpowiedzi
    • 2,1k wyświetleń

  8. Uwaga - Kostka brukowa Bruk Bet Urbanit - LIPA!

    Przez martrix,
    • 3 odpowiedzi
    • 7,6k wyświetleń

  9. Jaki materiał na podjazd?

    Przez Wiolcia,
    • 30 odpowiedzi
    • 19,3k wyświetleń

  10. Problem z brukiem klinkierowym

    Przez odaro,   
    • 4 odpowiedzi
    • 1,2k wyświetleń

  11. Wykończenie murka pod ogrodzeniem

    Przez sxe22,
    • 0 odpowiedzi
    • 1k wyświetleń

  12. Opaska wokół domu - odsłonięty fundament

    Przez bartluigi,
    • 2 odpowiedzi
    • 3,2k wyświetleń

  13. pergola z zelbetu

    Przez fullmeb,
    • 4 odpowiedzi
    • 1,2k wyświetleń

  14. Przestrzeń między balustradą a balkonem

    Przez michalwert,
    • 1 odpowiedź
    • 1,5k wyświetleń

  15. Budowa tarasu, na słupkach

    Przez pecet0,
    • 30 odpowiedzi
    • 8,7k wyświetleń

  16. Mała architektura ogrodowa

    Przez alicja B,
    • 6 odpowiedzi
    • 10,7k wyświetleń

  17. Przetarcia na kostce brukowej. Czy to błąd pracowników?

    Przez Wioleta55,
    • 4 odpowiedzi
    • 2,8k wyświetleń

  18. Fugowanie płyt tarasowych i kostki brukowej

    Przez odaro,
    • 0 odpowiedzi
    • 1,9k wyświetleń

  19. Prawidłowe ułożenie/obsadzenie krawężników

    Przez Duklo,
    • 0 odpowiedzi
    • 1,6k wyświetleń

  20. Podbudowa pod kostkę z kruszywa dolomitowego

    Przez odaro,
    • 3 odpowiedzi
    • 2,5k wyświetleń

  21. Opornik granitowy zamiast palisady

    Przez odaro,
    • 12 odpowiedzi
    • 2,3k wyświetleń

  22. Żelbetowa konstrukcja altany? Czy to możliwe?

    Przez Kamil94,   
    • 3 odpowiedzi
    • 1,5k wyświetleń

  23. co najlepiej na taras 1 2 3 4 6

    Przez TOMI,
    • 286 odpowiedzi
    • 223,4k wyświetleń

  24. Jak się nazywa te urządzenie ?

    Przez Wnuk42,
    • 6 odpowiedzi
    • 1,8k wyświetleń

  25. Czy można ułożyć kostkę brukową na wylewce betonowej?

    Przez Pomocnik,
    • 4 odpowiedzi
    • 17k wyświetleń

  26. Izolacja tarasu na legarach podkładki pod legary

    Przez niggawhite,
    • 9 odpowiedzi
    • 15,8k wyświetleń

  27. Deski tarasowe kolor cotto

    Przez Boberekkk,
    • 0 odpowiedzi
    • 2,4k wyświetleń

  28. Pomysł na garaż.

    Przez kamiński,
    • 6 odpowiedzi
    • 9,6k wyświetleń

  29. Garaż dla klasyka.

    Przez Tomasz Tomala Kowalski,
    • 4 odpowiedzi
    • 3,9k wyświetleń

  30. Zabudowa nad wejsciem z desek kompozytowych

    Przez Przemek Kubicki,
    • 2 odpowiedzi
    • 4,3k wyświetleń

  31. Plastikowa kratka na podjazd

    Przez Pomocnik,   
    • 1 odpowiedź
    • 5,5k wyświetleń

  32. Mam zamiar położyć taras 3x4 na gruncie rodzimym

    Przez Pomocnik,
    • 5 odpowiedzi
    • 5,3k wyświetleń

  33. Oświetlenie podjazdu

    Przez sepoy,
    • 24 odpowiedzi
    • 31,6k wyświetleń

  34. Pierw brama czy ogrodzenie ?

    Przez remi,
    • 11 odpowiedzi
    • 10,1k wyświetleń

  35. Otoczenie wokół domu

    Przez ZULLU GULLA,
    • 8 odpowiedzi
    • 7,5k wyświetleń

  36. Tarasik z kamienia

    Przez LucaO,
    • 1 odpowiedź
    • 5,1k wyświetleń

  37. Zabezpieczenie drewnianej ławki

    Przez parman,
    • 4 odpowiedzi
    • 7,3k wyświetleń

  38. Kostka brukowa przy domu - Prawidłowe wykonanie

    Przez Przemo5936,
    • 0 odpowiedzi
    • 6,2k wyświetleń

  39. Zadaszenie tarasu

    Przez gkeb,
    • 4 odpowiedzi
    • 13,7k wyświetleń

  40. Obwodnica Śródmiejska a hałas

    Przez Adam Mrozik,
    • 2 odpowiedzi
    • 8,8k wyświetleń

  41. Przejazd samochodu przy budynku wielorodzinnym

    Przez recroot,
    • 2 odpowiedzi
    • 7k wyświetleń

  42. Ogrodzneie działki od ulicy

    Przez lukasz83,
    • 40 odpowiedzi
    • 30k wyświetleń

  43. Jak gęsto mocować wkręty do desek tarasowych?

    Przez lamcpp,
    • 3 odpowiedzi
    • 12k wyświetleń

  44. Furtka wymiary

    Przez danmaz,
    • 3 odpowiedzi
    • 7,9k wyświetleń

  45. Duże murowane donice ogrodowe

    Przez odaro,
    • 9 odpowiedzi
    • 18,5k wyświetleń

  46. Jak wykonać mur jako ogrodzenie?

    Przez Pomocnik,
    • 3 odpowiedzi
    • 9,7k wyświetleń

  47. Jak wykonać mur jako ogrodzenie?

    Temat został przeniesiony do Otoczenie domu

  48. Z jakiego materiału najtaniej zrobić drogę dojazdową?

    Przez Pomocnik,
    • 0 odpowiedzi
    • 8,1k wyświetleń

  49. Montaż bramy przesuwnej

    Temat został przeniesiony do Eksperci Hörmann Polska - bramy, drzwi, ościeżnice, napędy

  50. Ogrodzenie działki-jak wykonać

    Przez Przemo5936,
    • 18 odpowiedzi
    • 9,8k wyświetleń

  51. Ogrodzenie bezspoinowe a tradycyjne

    Przez Pomocnik,
    • 2 odpowiedzi
    • 7,7k wyświetleń

  • Kto jest dostępny   0 użytkowników, 0 anonimowych, 250 gości (Zobacz pełną listę)

    Brak zalogowanych użytkowników

  • Darmowy poradnik budowlany raz w tygodniu na Twój e-mail

  • Najnowsze posty

    • pebaxor261
      Suche powietrze pomimo nawilżacza

      Przez pebaxor261 · Napisano

      Hej Chciałem bardzo podziękować wszystkim za kulturalne i pomocne odpowiedzi. @zenek, @Budujemy Dom - budownictwo ogólne Tak, śpię z zamkniętymi drzwiami, żeby ten nawilżacz dawał radę. Dziękuję za rady. Wypróbuje pojemniki / miskę. Nie mam dużo miejsca w sypialni, ale warto potestować. @podczytywacz Ja się aż tak nie znam, ale te nawiewniki to jakaś lipa. Pan fachowiec sprawdzający mieszkanie raz do roku, powiedział, że deweloper (firma Robyg, której nie polecam) założył nawiewniki nie do naszej strefy klimatycznej. Ja je zatkałem, bo zimno wpadało jak przez otwarte drzwi. One w środku nic nie mają. Regulacji również nie mają. To pusta plastikowa obudowa na dziurę w oknie...   @Budujemy Dom - działka i dom Myślę, że Pan może mieć rację. Pana hipotezę potwierdzałoby to, że na osobnym higrometrze wilgotność nie była niska. Czy da się zmierzyć powietrze pod względem czy jest dobrze wietrzone pomieszczenie? Czy stężenie CO2 w powietrzu to dobra miara na sprawdzenie czy pokój trzeba przewietrzyć i czy to może być powodem problemu z powietrzem w moim przypadku? Czy jest na to jakaś inna miara? Dodam jeszcze ogólnie, że teraz kiedy te mrozy przeszły i temperatura jest kilka stopni na plusie to jest odczuwalna różnica na plus. Mimo wszystko chciałbym podrążyć temat. Jak zrobi się jeszcze ciut cieplej to odetkam więcej te nawiewniki. Może w weekend, tak do połowy i też przetestuj taką sytuację. Jeszcze raz bardzo dziękuje wszystkim za odpowiedzi i życzę miłego dnia! Gdyby ktoś z Panów miał jakieś konkretne pytanie informatyczne to proszę zadać tutaj lub na priv - może będę w stanie się odwdzięczyć lub nakierować na jakieś informacje. Pozdrawiam   edit: Podsumowując wychodzi na to, że utrzymanie optymalnego powietrza w zimę jest trudne, ponieważ, Z jednej strony muszę zapewnić odpowiednią wentylację, a to wychładza mi sypialnię. Więc muszę ją ogrzewać, co z kolei wysusza dodatkowo i tak suche już powietrze z zewnątrz. Natomiast praca nawilżacza jest marnowana, ponieważ nawilżone powietrze i tak ucieka mi przez nawiewnik? (tzn. nowe powietrze z zewnątrz, które wpada całą noc ciągle zaniża wilgotność powietrza wewnątrz)...
    • Elfir
      Rozbudowa domu z lat 1950-1960 ! Pomoc !

      Przez Elfir · Napisano

      Wykonanie mapy zlecasz geodecie. Ale skonsultuj to najpierw z architektem, bo moze w przypadku rozbudowy coś jest inaczej.   I jeszcze jedno - trzeba sprawdzić warunki zabudowy lub miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
    • Gracjan.Bora
      Rozbudowa domu z lat 1950-1960 ! Pomoc !

      Przez Gracjan.Bora · Napisano

      Okej a skad pozyskac mapke do celow projektowych ? Gmina czy jakies starostwo ?  Jeszcze raz dzieki ! 
    • Elfir
      Rozbudowa domu z lat 1950-1960 ! Pomoc !

      Przez Elfir · Napisano

      mapka do celów projektowych, inwentaryzacja, projekt, pozwolenie na budowę. Architekt cię pokieruje  
    • Piotr_Budowniczy
      Ile robocizny kosztowałby mój remont?

      Przez Piotr_Budowniczy · Napisano

      W sumie to sam sobie to liczę na podstawie randomowych cenników i mi wychodzi coś takiego:   - Naklejenie 27 rolek tapety (w tym zdarcie starej tapety, oczyszczenie ścian, szpachlowanie, gruntowanie)  13500 zł - Malowanie całego sufitu 54m2 900 zł - Montaż 6 skrzydeł drzwi na starych ościeżnicach (wymagało dużo kombinowania) + montaż 1 drzwi przesuwnych 1550 zł - Cyklinowanie podłogi 25 m2 wraz z lakierowaniem 800 zł - Instalacja listew przypodłogowych (ok 20 metrów). 300 zł - Renowacja boazerii 5m2 (lakierowanie) + wykończenie listwami 7 m. 400 zł - Instalacja 2 gniazdek elektrycznych od zera i renowacja 4 innych 200 zł - Renowacja 3 parapetów (założenie nakładek PCV) 200 zł - Wymiana uszczelek (potrójnych) w 8 otworach okiennych 150 zł x 3 = 450 zł   Drobne sprawy: - Instalacja lampy sufitowej 80 zł - Malowanie 6 ościeżnic drzwi 210 zł x 2 = 420 zł - Malowanie 3 kaloryferów 460 zł - Miejscowe szpachlowanie ścian (około 5 kg gipsu i trochę gładzi zużyte) 120 zł - Wyrównywanie wnęk okiennych kątownikami podtynkowymi 100 zł - Skuwanie 1 m2 cokolika z cegły i płytek w WC = 50 zł - Instalacja regału, półki międzyściennej, listw maskujących różne szczeliny, chowanie kabli w ścianie, i mniejsze drobnostki, które wyniknęły podczas prac. ~ 300 zł     Suma 19 830 zł     Materiały:   27 x Tapety, 1x fototapeta i kleje: 1300 zł 20L Farba akrylowa, 1,6 L olejna, 0,5 L do grzejników: 200 zł 6x Drzwi + 1x przesuwne (większość drugi sort, ale jak nowe):  1550 zł Parapety 4,1 MB = 270 zł Podłogi 300 zł + inne sprawy tj. narzędzia *większość pożyczona, transport materiałów, lampa, gniazdka, listwy i inne drobiazgi ~ około 1000 zł   Materiały zaokrąglam w górę do 5000 zł, bo ciężko namierzyć wszystkie wydatki po drodze. Zawsze jeśli dawało się coś odnowić, to to robiłem. Dużo renowacji, stąd nie wydawałem zbędnie pieniędzy na nowe rzeczy. Zawsze patrzyłem na budżet, więc wypatrywałem okazje. Najlepiej mi się udało kupić drzwi (100 zł za skrzydło) w lokalnej hurtowni, z czego jestem najbardziej zadowolony.     Bardzo po taniości zrobione, ale myślę że wartość mieszkania podskoczyła o 30k zł.
    • Maratoro
      Dach przylegający do ściany

      Przez Maratoro · Napisano

      W istniejących gotowych systemach są takie podkładki izolacyjne pod konsole.   Może zastosować tak jak mówiłeś twardy xps lub jest jeszcze takie cudo jak aerogel. Tam już izolacyjnosc kosmiczna ale nie trzeba tego dużo kupować. I zrobić 0,5cm grubości podkładki pod kątownik. Myśle ze to zda egzamin. 
    • Takiowaki
      NIAGARA metalowe rynny

      Przez Takiowaki · Napisano

      Wymiar jakiś połaci by się przydał...  Jest różnica, pomiędzy 20x4,5 i 4,5x20
    • marcinek310
      Robiłem schody betonowe i martwię się czy ich nie zniszczy mróz

      Przez marcinek310 · Napisano

      Witam serdecznie. W tym tygodniu będę odszalowywal schody. Opiszę co wyszło. Trzymajcie kciuki 
    • Gracjan.Bora
      Rozbudowa domu z lat 1950-1960 ! Pomoc !

      Przez Gracjan.Bora · Napisano

      Witam.  Jestem młodym mezczyzną który pierwszy raz spotyka się z taką sytuacją. Kupilem dom jednorodzinny okolo 60 m2 na dzialce o calkowitej powierzchni 30 arow w domku jest woda i prad a przy drodze jest kanaliza do ktorej nalezy sie pozniej podlaczyc. Na dzialce znajduje sie duza stodola i duza obora i kuchnia letnia z garazem.  Zglosilem zakup w gminie, oraz w wodociagach i energetyce.  Czekam  za utworzeniem nowej ksiegi wieczystej napisalem prosbe o przyspieszenie wydania mam nadzieje ze to sie jak najszybciej zalatwi.    A teraz...    Prosilbym o pomoc.    Domek ma korytarz kuchnie oraz dwa pokoje ( bez lazienki ) jest typowo w ksztalcie prostokąta. I ja mam plan aby dobudowac ze tak powiem dwa pokoje i w tym jeszcze lazienke.    I teraz moje pytanie dla was osob doswiadczonych brzmi... Co jest moim kolejnym krokiem w tej sprawie ? Do jakich urzedow isc aby uzyskac pozwolenie na rozbudowe ? Czy najpierw mam isc do architekta/projektanta aby przygotowal projekt domu czy najpierw mam zalatwic jakies sprawy urzedowe ?    Pilnie prosze o pomoc, poniewaz nie wiem co mam teraz zrobic !    Dziekuje i pozdrawiam ! 
    • retrofood
      Były minister finansów prof. Paweł Wojciechowski komentuje rządową reformę OFE

      Przez retrofood · Napisano

      Rząd przyjął we wtorek projekt ustawy dotyczącej przekształcenia OFE. Po co rząd w ogóle chce przeprowadzić tę reformę? Tłumaczy to m.in. potrzebą uporządkowania systemu emerytalnego. Ale jego projekt tylko wprowadza chaos. Powstaną IKE, które nie mają cech IKE. Ma nastąpić prywatyzacja składek, która formalnie nie będzie prywatyzacją. To ja jestem spaczony, czy jednak coś tu nie gra?  Prof. Paweł Wojciechowski: Nie jest Pan spaczony, chciałbym Pana uspokoić. To nie chodzi o żadne uporządkowanie, bo obecny system emerytalny jest w gruncie rzeczy bardzo uporządkowany.  Po pierwsze, mamy dywersyfikację, bo około 15 proc. składki emerytalnej trafia do OFE [oczywiście jeśli ktoś tam nadal odkłada po reformie w 2014 - red.]. Taka była koncepcja całej reformy emerytalnej, żeby mieć zdywersyfikowane źródła pochodzenia przyszłych świadczeń. Po drugie, obecny system wypłat jest w miarę klarowny i zamknięty. Składka emerytalna jest pobierana, część przekazywana przez ZUS do OFE, potem z OFE wraca do ZUS przed emeryturą w ramach tzw. suwaka bezpieczeństwa. ZUS wkłada do jednej "koperty" pieniądze z pierwszego (ZUS) i drugiego (OFE) filara i wypłaca to w formie świadczenia emerytalnego. Co więcej, jeżeli okazuje się, że pieniędzy jest za mało, to budżet dopłaca do najniższej emerytury.  Byłem sześć lat prezesem Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego i również przez sześć lat głównym ekonomistą ZUS, więc z każdej strony mogę Pana zapewnić, że wszystko tu gra. Wpłaty, wypłaty, wszystko na linii OFE-ZUS funkcjonuje bez zarzutu.  W końcu po trzecie - fakt, że pieniądze kumulowane w OFE nie będą zaliczane do obliczenia minimalnej emerytury [jeśli uczestnik OFE wybierze "nowe IKE" podczas reformy - red.] oznacza, że państwo w przyszłości do nich więcej dopłaci.  Reforma ta nie oznacza żadnego uporządkowania systemu emerytalnego, ale wręcz odwrotnie - demontaż dobrze działających instytucji, oraz zwiększenie ryzyka dla niego. To krok w przeciwnym kierunku niż deklarowany.    Skoro więc nie chodzi o porządek, to o co? Po prostu o te nieszczęsne 15 proc. "opłaty przekształceniowej"? To wydaje się głównym celem tego demontażu, a właściwie przesunięcie środków między okresami, z przyszłości na dziś. Ale są też inne cele towarzyszące, takie jakie przejęcie zarządzania Funduszem Rezerwy Demograficznej od ZUS przez Polski Fundusz Rozwoju. To częściowa nacjonalizacja z mocy prawa spółek dziś znajdujących się w portfelach OFE. Jeśli ktoś wybierze ZUS, to równowartość środków na OFE zapisze się na jego koncie, ale aktywa [czyli m.in. akcje spółek z portfela OFE - red.] pójdą do FRD. Rozproszone dziś między wiele OFE akcje spółek zostaną skumulowane w rękach jednego państwowego podmiotu. Ten z mocy prawa zwiększy swoje posiadanie w akcjonariacie prywatnych spółek giełdowych. Powiedzmy, że każde OFE miało po kilka procent udziału w danej spółce. A nagle pojawi się jeden, państwowy udziałowiec, który będzie miał np. 22 proc. Dla prezesa spółki to już jest poważny akcjonariusz.   Co więcej, PFR będzie brał opłatę za zarządzanie FRD. Dotychczas taka opłata nie była przez ZUS pobierana, i dlatego wyniki FRD przez ponad 20 lat były bardzo dobre. Jak się pobierze opłatę, to naturalnie obniży się stopa zwrotu netto. Szacuję, że opłata ta może wynieść nawet ok. 70 milionów złotych rocznie, co o tę kwotę zmniejszy wielkość FRD.   Zmienią się tym samym także cele Funduszu Rezerwy Demograficznej. Pamiętajmy, że Fundusz Rezerwy Demograficznej, tworzony przede wszystkim z naszych składek, jak sama nazwa wskazuje - stanowi rezerwę na gorsze czasy. Celem funduszu rezerwowego było przede wszystkim bezpieczeństwo, dlatego zarządzany był pasywnie. To teraz ma się zmienić. PFR zamierza zarządzać aktywnie, mając na celu nie tylko bezpieczeństwo, ale również inne cele, np. gospodarcze.     Rząd kłamie w sprawie reformy OFE? To raczej półprawdy, jest ich kilka. Po pierwsze, premier mówi, że "odda pieniądze Polakom"  - jeśli wybiorą "nowe IKE" - i one będą już prywatne. Ale one nie będą prywatne. Przecież nie będzie możliwości dysponowania tymi pieniędzmi.    Będzie - w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego. Czyli będą tak samo prywatne jak prywatna będzie wtedy pańska emerytura z ZUS. Ta prywatność nie ma więc żadnego znaczenia. Czy te pieniądze są publiczne w OFE czy tzw. prywatne w IKE, to skoro nie można nimi dysponować, to dla klienta liczy się tylko stopa zwrotu. Nic innego nie ma znaczenia. A skoro te fundusze będą miały na początku taką samą politykę inwestycyjną jak OFE, to nie ma żadnej różnicy.   Rząd bierze farbę, przemalowuje OFE na "nowe IKE" i tyle? I pobiera 15 proc. albo przejmuje część akcji prywatnych spółek? To tak, jakby ktoś zamieniał spółkę z o.o. w spółkę akcyjną i brał z tego 15 proc. podatku, np. z należności wobec klientów tej spółki.    Drugie kłamstwo? Drugie ma naturę podatkową. Dziś opodatkowanie OFE jest takie samo jak IKZE - czyli na wejściu wpłaty są nieopodatkowane [w IKZE działa ulga podatkowa - red.], a opodatkowane są wypłaty. To zasada funkcjonująca ulg podatkowych w dobrowolnych ubezpieczeniach emerytalnych w większości państw świata. W pierwszej prezentacji - autorstwa jeszcze wicepremiera Morawieckiego - rzeczywiście OFE miały się przekształcić w Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego. Czyli miały mieć taki sam reżim podatkowy, jak w OFE. Ale potem nagle ktoś wpadł na pomysł, żeby jednak zastosować Indywidualne Konta Emerytalne. Dlaczego? Żeby wcześniej pobrać podatek.    I teraz rząd argumentuje, że opłata przekształceniowa jest uczciwa, bo przecież na IKE standardowo pieniądze są opodatkowane na wejściu - bo wpłacamy tam nasze dochody po pobraniu podatku dochodowego - ale potem na wyjściu są już zwolnione z opodatkowania. Rząd mówi, że to wszystko jedno, czy OFE przekształcą się w IKE czy IKZE, czy podatki są na wejściu czy na wyjściu. Ale skoro to wszystko jedno, to zostawmy tak, jak jest. Dlaczego zmieniając zasady opodatkowania rząd stwarza ryzyko, że w przyszłości zostanie pobrana jeszcze jakaś inna opłata?  Tu nie ma żadnej wartości dodanej. Klient nie uzyskuje nic więcej poza tym, co ma. Ma zablokowane środki i czeka z nimi na emeryturę. Ma dziedziczenie, bo miał dziedziczenie. Czym go tu rząd uszczęśliwia, żeby wziąć 15 proc.? Ani nie oddaje pieniędzy Polakom, ani tym bardziej nie porządkuje systemu, ponieważ pojawiają się nowe znaki zapytania, których wcześniej nie było. Dlatego możemy mówić, że to nie dlatego trzeba tak opodatkować przekształcenie OFE, bo takie są reguły IKE. Tylko odwrotnie - zastosowano IKE, żeby opodatkować.   Jaka jest trzecia półprawda? Trzecia jest taka, że nie następuje żadne przeniesienie pieniędzy z OFE na "nowe IKE". To po prostu przekształcenie instytucji. Rząd mówi o opłacie, która jest podobna do wpłaty do IKE, ale przecież środki już dawno znalazły się na kontach w OFE. Dlatego rząd proponuje pobranie opłaty nie z powodu wpłaty, tylko z powodu przekształcenia instytucji. Ale przecież to jest wymuszone przekształcenie z mocy ustawy. Nie jest to opłata na rzecz przekształcanej instytucji, tylko zwykły podatek.   "Nowe IKE" będą prowadzone przez te same instytucje, które wcześniej prowadziły OFE - powszechne towarzystwa emerytalne staną się towarzystwami funduszy inwestycyjnych Tak. Rachunek jest w tym samym miejscu, w tej samej, tylko przekształconej, instytucji, ale nagle mamy o 15 proc. mniej pieniędzy. To jest rzecz bez precedensu. Wcześniej nie było takich sytuacji, żeby zapisy na kontach klienta były pomniejszane.   Na tym kończą się grzeszki rządu? Nie. Kolejnym jest mówienie, że daje się ludziom wybór. Ale jaki to wybór, skoro zabiera im się to, co jest, i nikt nie raczył zapytać - czy tego oni naprawdę chcą. Dlaczego OFE straciły sens istnienia? Dla kogo? Kto tak powiedział? Z czego to wynika? Skoro rząd mówi, że daje wybór, to niech zostawi to straszne OFE i da dodatkowe dwie opcje - chcecie iść do IKE albo do ZUS, to proszę wybrać. Ludzie są nieufni i nie chcą być zmuszani do niezrozumiałego wyboru. Zwłaszcza, jeśli każdy nowy wybór jest gorszy niż pozostanie w OFE. Uszczęśliwianie na siłę mogłoby mieć sens, jeśli byłyby nowa oferta była korzystna dla klienta, a nie dlatego, że OFE straciły sens istnienia.   A nie straciły? Słyszymy od siedmiu lat, że ludziom zostały ukradzione pieniądze z OFE. W zasadzie teraz w projekcie rząd mówi, że skoro naruszono zaufanie, to może zlikwidować OFE, zrobić coś "dobrze" dla obywateli.  Ale akurat ten nowy demontaż OFE jest nieporównywalny z tamtą "kradzieżą", z kilku powodów. Choć wcześniejsze reformy też nadwerężyły zaufanie do systemu, to nigdy w żadnej poprzedniej reformie żadnej kradzieży nie było.   W każdej reformie OFE w ostatnich dwudziestu latach następowało po prostu przesunięcie korzyści z rynku na rzecz klienta - np. redukcja opłat, redukcja składki na OFE. Każda reforma zapisywała 100 proc. zgromadzonych uprawnień emerytalnych na indywidualnych kontach. Nigdy nie było tak, żeby zapisano mniej np. np. 85 proc. w wyniku jakiegokolwiek przekształcenia czy uporządkowania systemu. W 2014 r. pojawiła się także korzyść dla państwa w postaci umorzenia obligacji, ale w tym wypadku państwo zamieniło zobowiązania wynikające z obligacji w portfelach OFE na inne zobowiązanie - które pojawiły się na subkoncie danej osoby w ZUS.   Warto to podkreślić - te pieniądze nie zniknęły. Ich zapisy przeszły na subkonto w ZUS. Oczywiście bardzo szkoda, że w 2014 r. rząd nie zapytał Polaków, czy im się taka reforma podoba. Ale mimo wszystko mówienie tutaj o kradzieży jest dla mnie nadużyciem. Oczywiście, że jest nadużyciem. Zmieniono wówczas rodzaj zobowiązania państwa wobec Polaków. Umorzono te zobowiązania w jednym miejscu - w OFE - i stworzono w innym miejscu - na subkoncie w ZUS. To pierwszy element. Drugi jest taki, że ta operacja z perspektywy sześciu lat okazała się korzystna dla uczestników. Zarobili oni na tej operacji ponad dwa razy więcej dzięki waloryzacji kapitału na subkoncie w ZUS niż wyniosłaby stopa zwrotu z obligacji. Była to więc fantastyczna "kradzież" dla klienta.  W żadnej z poprzednich reform nie było jakichkolwiek opłat dla klienta ani zmniejszenia jego stopy zwrotu. Tym razem w tej grze klient-rynek-państwo wygrywa państwo.    Co Pan by wybrał, postawiony przed wyborem "nowe IKE" czy ZUS? Według mnie lepiej wypada ZUS. Wolałbym mieć 100 proc. niż 85 proc. Poza tym jest jeszcze ważna sprawa co do dziedziczenia. Mówi się, że dziedziczenie jest tylko w przypadku "nowego IKE". Ale warto wspomnieć o rencie rodzinnej. Gdybym umarł, moja żona ma prawo dostawać 80 proc. mojej emerytury - jeśli to będzie wyższe od jej emerytury. Więc to, ile będzie mi wychodziło z ZUS-u, ma znaczenie. Chociaż formalnie w ZUS nie ma dziedziczenia, to jednak renta rodzinna jest tego pewnym ekwiwalentem. Ta hipokryzja w paternalistycznym wmawianiu, że to dla mojego dobra, motywuje mnie do przekornego wyboru - czyli, wobec opcji domyślnej jakim jest IKE, do wyboru ZUS. Chociaż ludzie do końca będą zagubieni, co wybrać, rząd liczy, że jednak w obliczu braku informacji o tym wyborze ludzie zostaną w IKE, a budżet zyska co najmniej 10 mld z opłaty przekształceniowej.    To też według mnie ważny punkt. Szkoda, że niby mamy wybór - ZUS albo "nowe IKE" - ale gdybym chciał sobie przeanalizować, co mi się bardziej opłaca, to państwo dostarcza mi tylko szczątkowe informacje. Wiadomo, że jest tu wiele niewiadomych i zmiennych, ale nie słyszałem, żeby rząd planował stworzyć coś na wzór kalkulatora. Ile będę miał z "nowego IKE" przy jakiejś stopie zwrotu? O ile wzrośnie mój kapitał w ZUS-ie i jak może to wpłynąć na wysokość mojej przyszłej emerytury? I tak dalej, i tak dalej. Żeby podjąć optymalną decyzję, trzeba mieć dobre dane wejściowe do analizy... Jeżeli państwo stawia przed nieodwracalną, życiową decyzją o takiej skali 15 mln osób, to powinno o wszystkich szczegółach poinformować prawidłowo i rzetelnie. Myślę że raczej tego nie zrobi.  Będzie opcja domyślna - przelew z OFE na "nowe IKE". Wiele osób machnie ręką i będzie ogłoszony sukces, że ludzie wybrali dobrą reformę, że "oddaliśmy pieniądze Polakom". Wszyscy czujemy się jak w jakimś matriksie - niedoinformowani, w obliczu wyboru, którego nikt nie chce podejmować.      Prof. Paweł Wojciechowski - główny ekonomista Pracodawców RP. Wcześniej m.in. prezes Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Allianz (1999-2005), minister finansów (2006), wiceminister spraw zagranicznych (2009-2010), ambasador Polski przy OECD (2010-2014) czy główny ekonomista ZUS (2014-2020).

  • {advertisement="reklama_prawa"}

  • Doradcy redakcyjni i firmowi

Na skróty
Nasze serwisy
Wydawca
AVT-Korporacja Sp. z o.o.

AVT-Korporacja
Sp. z o.o.

ul. Leszczynowa 11
03-197 Warszawa

tel.: 22 257 84 99
fax.: 22 257 84 00

avt@avt.pl
www.avt.pl

×
×
  • Utwórz nowe...